بەڤیدیۆ:قوتابی و قوتابخانەكانی فیلەندا، چۆن بوونه ژماره یەک له جيهان ؟

 ئامادەکردن و وەرگێڕانی :عباس محمد بەرزنجی

له کۆندا قوتابخانەكانی فیلندا زۆر خراپ بوون، بەڵام كاتێك هەڵسەنگاندنيان بۆ ئاستی منداڵانيان كرد له هەموو جيهان وابوو كه هەریەك لەفیلەندا و نەمسا له ژێری ژێرەوەی ليستی وڵاتان بوون .
واته له ساڵی ١٩٦٠ تاكو ٢٠٠٠، بەڵام فیلندا بەم ئەنجامە رازی نەبوو بۆیە هەستان بە تاقیکردنەوەی بیرۆکەیەکی نوێ،لەماوەیەکی زۆر کورتدا فیلەندا لە رووی پەروەردەییەوە بازیدا بۆ لوتکەی جیهان ،چۆن ئەمەیان کرد ؟ ئەو پرسیارەکە و وویستم وەڵامەکەی وەرگرم بۆیە راستەوخۆ چوومە لای وەزیری پەروەردە چاوپیکەوتنم لەگەڵیدا کرد و ئەویش پێش ئەوەی هیچ شتێکم پێبڵیت نهێنی شاراوەکەی بۆ درکاندم ..
Krista kiuru وەزیری پەروەردەی فیلەندا گووتی :ئێمە لە قوتابخانەکانمان ئەرکی ماڵەوە نادەین بە قوتابیەکانمان
بوەستە چرکەیەک تۆ ووتت ئەرکی ماڵەوە نادەینە قوتابی ؟
وەزیری پەروەردەی فیلەندا:بەڵی بەڵی ، پیوسیتە زۆرترین کات بدرێتە قوتابیەکان بۆ ئەوەی منداڵی خۆیان بژین، بۆئەوەی ببێتە ئەسێرەی گەنجان و چیژ لە ژیان ببینن ..
پاشان چوومە پۆلێل لە یەکێک لە قوتابخانەکانی فیلەندا و پرسیارم لە خوێندکارێکی دواناوەندی کرد،تۆ کۆتا ئەرکی ماڵت پێت سپێردرا چەند سعات لەمەوبەر بو ؟
قوتابی:پێش ١٠ خولەک
قوتابیەکیتر هەمان پرسیاری لێکرا
پێش ٢٠ خولەک
چوومە لای بەڕێوەبەری قوتابخانە ووتی:ئەرکی ماڵەوە بە هەموویانەوە لای ئێمە باوی نەماوە،شتێکی کۆنە و سەد ساڵی بەسەردا تێپەڕیوە .
چوومە قوتابخانەیەکی سەرەتای و لەمامۆستایەکی پۆلی یەکم پرسی ئەویش بەهەمان شێوە ووتی هیچ ئەرکێکی ماڵەوەیان نیە .
ووتم ئەی ئەگەر قوتابیەکان وویستیان بەسەر دار بکەون ؟
ووتی :قوتابیەکانمان دەتوانن بەسەر دار بکەون چونکە لەکاتی سەرکەوتن جۆرەها مێروو دەدۆزنەوە و بۆ رۆژی دوایی دێنەوە پێمدەڵین چیان دۆزیوەتەوە !
لە مامۆستا Anna م پرسی مناڵەکان رۆژانە جەند کاتژمێر لە قوتابخانە دەبن ؟
مامۆستا ووتی :رۆژی دووشەممان ٣ کاتژمێر ، رۆژی سێ شەممان ٤ کاتژمێر ،بەگشتی خشتەکان دەگۆریت ،بەڵام هەفتانە ٢٠ کاتژمێر لە قوتابخانە دەبن .
پێمگووت مامۆستا ئەوەی جێی سەرسوڕمانە ، باشە لەنێوان ئەو ٣-٤- سعاتە لە قوتابخانە پشوو هەیە ؟
ووتی بەڵی پشوو هەیە .
چوومە لای بەریوەبەری قوتابخانەی leena liusvaara و لێم پرسی :چۆن فریا دەکەون لەم ماوە کەمەی لەبەردەستاندایە لە قوتابخانە بۆ مناڵەکان ؟
بەڕێوەبەری قوتابخانە لە وەلامدا ووتی: مێشکی تۆ ناوە ناوە پێویستی بە پشوودانە،ئەگەر هەر کارت کرد و کارت کرد دەگەیتە خاڵێک هەرگیز فێرنابی و ناشتوانی کاتێکی زیاتر بەردەوام بیت .
قوتابی لە فیلەندا کورترین رۆژی خوێندنیان هەیە و کورترین ساڵی خویندنیان هەیە لەهەموو سەرتاسەری جیهانی رۆژئاوا ،خوێندنیان بەباشترین شێوە دەستدەکەوێت بەماوەیەکی کەم .
چوومەوە لای وەزیری پەروەردە و لێمپرسی :چۆن دەزانن باشترین قوتابخانەکانتان کامانەن ؟
وەزیر لەوڵامدا گووتی: قوتابخانەی گەڕەک باشترین قوتابخانەیە هیچ جیاوازییەکی نیە لەگەل قوتابخانەی سەنتەری شار،لەبەر ئەوە قوتابخانەکان لە فیلەندا وەکو یەکن .
چەند مامۆستایەکی ترمان دواند و ئەوانیش ووتیان
مامۆستا :قوتابخانە ئەو شوینەیە کە خۆشی خۆت تیایدا دەبینیتەوە،قوتابخانە ئەو شوینەیە ئەو رێگایانەت بۆ دەدۆزێتەوە کە دەتوانن دڵخۆشت بکەن .
مامۆستایەکیتر کە لەبنچینەدا ئەمەریکی بوو ووتی : لەئەمەریکا خویندن کاریکی بازرگانیە و لەم رێگایە دەزگاکان پارەیان دەستدەکەوێت،بەڵام لێرە لە فیلەندا جیاوازە قوتابی محوەر و چەقە !
کاتێک وویستیان یاریگایەک چاک بکەنەوە و داوایان لە ئەندازیاران کرد ئامادەبن لەگەڵ منداڵەکان قسە بکەن و گوییان لێبگرن .
باشە ئەندازیارەکان گوییان لێگرتن ؟
مامۆستا meghan بەڵی گوێیان لێگرتن چونکە هەندیک شت هەیە لە یاریگاکە منالەکان زۆر بەتوندی داوایان لەسەری هەبوو .
مامۆستایەکی بیرکاریش لە قوتابخانە ووتی :ئێمە بناڵەکان فێر دەکەین ببنە کەسی دڵخۆش و ریز لەخەلک و ریز لە خۆشیان بگرن .
پێمووت تۆ گرینگی بەبابەتی دڵخۆشیان دەدەیت ؟وتی بەلی بەلی
ووتم تۆ ج وانەیەکیان پێدەڵییت ؟
ووتی وانەی بیرکاریان پی دەلیم
ووتم مامۆستای بیرکاری و یەکەم ووشە لەدەمت دەردەچێت دەڵیی دەمەوێت دڵیان خۆش بی ؟!
تۆش مامۆستای بیرکاری ؟
بەڵی
کاتێک کاتیان هەبێت بۆ یاریکردن و پەیوەندی کۆمەڵایەتی دورست بکەن لەگەل هاوریکانیان و گەورە بن وەکو مرۆڤ ئەوکاتە هەستدەکەن ژیان لەدەوروبەریان شتی زیاتر هەیە لە قوتابخانەئەسیش ژیانە .
ئەمە ووتەی بەریوبەری قوتابخانەکە بوو .
پێمووت :تۆ دەتەوێت قوتابیەکان یاری بکەن ؟
بەڵی من دەمەوێ یاری بکەن .

قوتابی و قوتابخانەكانی فیلەندا، چۆن بوونه ژماره یەک له جيهان ؟ئامادەکردن و وەرگێڕانی :عباس محمد بەرزنجی له کۆندا قوتابخانەكانی فیلندا زۆر خراپ بوون، بەڵام كاتێك هەڵسەنگاندنيان بۆ ئاستی منداڵانيان كرد له هەموو جيهان وابوو كه هەریەك لەفیلەندا و نەمسا له ژێری ژێرەوەی ليستی وڵاتان بوون .واته له ساڵی ١٩٦٠ تاكو ٢٠٠٠، بەڵام فیلندا بەم ئەنجامە رازی نەبوو بۆیە هەستان بە تاقیکردنەوەی بیرۆکەیەکی نوێ،لەماوەیەکی زۆر کورتدا فیلەندا لە رووی پەروەردەییەوە بازیدا بۆ لوتکەی جیهان ،چۆن ئەمەیان کرد ؟ ئەو پرسیارەکە و وویستم وەڵامەکەی وەرگرم بۆیە راستەوخۆ چوومە لای وەزیری پەروەردە چاوپیکەوتنم لەگەڵیدا کرد و ئەویش پێش ئەوەی هیچ شتێکم پێبڵیت نهێنی شاراوەکەی بۆ درکاندم ..Krista kiuru وەزیری پەروەردەی فیلەندا گووتی :ئێمە لە قوتابخانەکانمان ئەرکی ماڵەوە نادەین بە قوتابیەکانمانبوەستە چرکەیەک تۆ ووتت ئەرکی ماڵەوە نادەینە قوتابی ؟وەزیری پەروەردەی فیلەندا:بەڵی بەڵی ، پیوسیتە زۆرترین کات بدرێتە قوتابیەکان بۆ ئەوەی منداڵی خۆیان بژین، بۆئەوەی ببێتە ئەسێرەی گەنجان و چیژ لە ژیان ببینن ..پاشان چوومە پۆلێل لە یەکێک لە قوتابخانەکانی فیلەندا و پرسیارم لە خوێندکارێکی دواناوەندی کرد،تۆ کۆتا ئەرکی ماڵت پێت سپێردرا چەند سعات لەمەوبەر بو ؟قوتابی:پێش ١٠ خولەک قوتابیەکیتر هەمان پرسیاری لێکرا پێش ٢٠ خولەکچوومە لای بەڕێوەبەری قوتابخانە ووتی:ئەرکی ماڵەوە بە هەموویانەوە لای ئێمە باوی نەماوە،شتێکی کۆنە و سەد ساڵی بەسەردا تێپەڕیوە .چوومە قوتابخانەیەکی سەرەتای و لەمامۆستایەکی پۆلی یەکم پرسی ئەویش بەهەمان شێوە ووتی هیچ ئەرکێکی ماڵەوەیان نیە .ووتم ئەی ئەگەر قوتابیەکان وویستیان بەسەر دار بکەون ؟ووتی :قوتابیەکانمان دەتوانن بەسەر دار بکەون چونکە لەکاتی سەرکەوتن جۆرەها مێروو دەدۆزنەوە و بۆ رۆژی دوایی دێنەوە پێمدەڵین چیان دۆزیوەتەوە !لە مامۆستا Anna م پرسی مناڵەکان رۆژانە جەند کاتژمێر لە قوتابخانە دەبن ؟مامۆستا ووتی :رۆژی دووشەممان ٣ کاتژمێر ، رۆژی سێ شەممان ٤ کاتژمێر ،بەگشتی خشتەکان دەگۆریت ،بەڵام هەفتانە ٢٠ کاتژمێر لە قوتابخانە دەبن .پێمگووت مامۆستا ئەوەی جێی سەرسوڕمانە ، باشە لەنێوان ئەو ٣-٤- سعاتە لە قوتابخانە پشوو هەیە ؟ووتی بەڵی پشوو هەیە .چوومە لای بەریوەبەری قوتابخانەی leena liusvaara و لێم پرسی :چۆن فریا دەکەون لەم ماوە کەمەی لەبەردەستاندایە لە قوتابخانە بۆ مناڵەکان ؟بەڕێوەبەری قوتابخانە لە وەلامدا ووتی: مێشکی تۆ ناوە ناوە پێویستی بە پشوودانە،ئەگەر هەر کارت کرد و کارت کرد دەگەیتە خاڵێک هەرگیز فێرنابی و ناشتوانی کاتێکی زیاتر بەردەوام بیت .قوتابی لە فیلەندا کورترین رۆژی خوێندنیان هەیە و کورترین ساڵی خویندنیان هەیە لەهەموو سەرتاسەری جیهانی رۆژئاوا ،خوێندنیان بەباشترین شێوە دەستدەکەوێت بەماوەیەکی کەم .چوومەوە لای وەزیری پەروەردە و لێمپرسی :چۆن دەزانن باشترین قوتابخانەکانتان کامانەن ؟وەزیر لەوڵامدا گووتی: قوتابخانەی گەڕەک باشترین قوتابخانەیە هیچ جیاوازییەکی نیە لەگەل قوتابخانەی سەنتەری شار،لەبەر ئەوە قوتابخانەکان لە فیلەندا وەکو یەکن .چەند مامۆستایەکی ترمان دواند و ئەوانیش ووتیان مامۆستا :قوتابخانە ئەو شوینەیە کە خۆشی خۆت تیایدا دەبینیتەوە،قوتابخانە ئەو شوینەیە ئەو رێگایانەت بۆ دەدۆزێتەوە کە دەتوانن دڵخۆشت بکەن .مامۆستایەکیتر کە لەبنچینەدا ئەمەریکی بوو ووتی : لەئەمەریکا خویندن کاریکی بازرگانیە و لەم رێگایە دەزگاکان پارەیان دەستدەکەوێت،بەڵام لێرە لە فیلەندا جیاوازە قوتابی محوەر و چەقە !کاتێک وویستیان یاریگایەک چاک بکەنەوە و داوایان لە ئەندازیاران کرد ئامادەبن لەگەڵ منداڵەکان قسە بکەن و گوییان لێبگرن .باشە ئەندازیارەکان گوییان لێگرتن ؟مامۆستا meghan بەڵی گوێیان لێگرتن چونکە هەندیک شت هەیە لە یاریگاکە منالەکان زۆر بەتوندی داوایان لەسەری هەبوو .مامۆستایەکی بیرکاریش لە قوتابخانە ووتی :ئێمە بناڵەکان فێر دەکەین ببنە کەسی دڵخۆش و ریز لەخەلک و ریز لە خۆشیان بگرن .پێمووت تۆ گرینگی بەبابەتی دڵخۆشیان دەدەیت ؟وتی بەلی بەلی ووتم تۆ ج وانەیەکیان پێدەڵییت ؟ووتی وانەی بیرکاریان پی دەلیم ووتم مامۆستای بیرکاری و یەکەم ووشە لەدەمت دەردەچێت دەڵیی دەمەوێت دڵیان خۆش بی ؟!تۆش مامۆستای بیرکاری ؟بەڵی کاتێک کاتیان هەبێت بۆ یاریکردن و پەیوەندی کۆمەڵایەتی دورست بکەن لەگەل هاوریکانیان و گەورە بن وەکو مرۆڤ ئەوکاتە هەستدەکەن ژیان لەدەوروبەریان شتی زیاتر هەیە لە قوتابخانەئەسیش ژیانە .ئەمە ووتەی بەریوبەری قوتابخانەکە بوو .پێمووت :تۆ دەتەوێت قوتابیەکان یاری بکەن ؟بەڵی من دەمەوێ یاری بکەن .

Slået op af ‎بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی مەخموور‎ i Torsdag den 29. november 2018

نووسراوه‌ له‌لایه‌ن
Parwarday Maxmur