ترس لە قوتابخانە (school phobia)

هێمن عبدالقادر- توێتەری کۆمەڵایەتی

هەموو توێژینەوە کۆمەڵایەتیەکان جەخت لەسەر ئەوە ئەکەنەوە کە لە سەد منداڵ نزیکەی پێنج منداڵ ترسیان هەیە لە قوتابخانە و دایەنگا و باخچەی ساوایان ، یاخود هەر بەتەواوی ڕەفزی ئەکەنەوە کە پەیوەندی بکەن بەو ژینگە تازەیەوە ئەمەش پێی ئەوترێ (School Refusal) ،

هۆکارەکانی :-

١-ناز پێدانی زیاد لە پێویستی دایک و باوک بە منداڵ ، کە ئەمە وا دەکات منداڵ تووشی (شۆک) ببێت ، لەبەر ئەوەی هیچ موئەسەسە و دامەزراوە و کەسایەتیەک لەدەرەوەی خێزان ناتوانێت بە هەمان پێوەر و کوالیتی بەرز نازی منداڵ هەڵگرێت بۆیە لەگەڵ یەکەم بەر یەککەوتنی لەگەڵ ئەوانی تر تووشی ئەم ترسە دەبێت

٢-بینای قوتابخانە و باخچە و دایەنگە، بەداخەوە لەبەر ئەوەی سیستەمی سیاسی ئێمە سەدان ساڵە سیستەمێکی میلیتاری پۆلیسی بووە ، تەنانەت بینای قوتابخانەکان بەشێوازی زیندان دروست کراوە نەک ناوەندی فێر بوون ، دیواری بەرز ، دەرگای بەرز ، هەمووی کۆنکرێت و چیمەنتۆ ، کەمترین سەوزایی ، نەبوونی فوارە و تاڤگەی ئاو و نەبوونی لانی کەمی پێداویستیەکانی سەلامەت مانەوە ، وەک (تەوالێتی پاک و خاوێن) و (ئاوی خواردنەوە)

٣-کاتێک تۆ منداڵ لە ژینگەی ماڵەوە دەر دەهێنیت ئێ خۆ ئەبێت لانی کەم ئەو ژینگە تازەیەی بۆی ئەچێت ئەگەر لەماڵەوە باشتر نەبێت لانی کەم هاوشێوەی ئەو بێت ، بۆیە گرنگە ئەوانەی لەو شوێنانە کار دەکەن لانی کەم زانیاری سەرەتاییان دەربارەی سایکۆلۆژیای منداڵ هەبێت (کە بەویژدانەوە مامۆستای ئێستا زۆر جیاوازی هەیە لەگەڵ مامۆستای جاران ، هەڵبەت مەبەستم ئەوەنیە بڵێم خوانەخواستە مامۆستای کۆن خراپ بوون ، نا ، وەک ووتم سیستەمەکە وابوو)

٤- یەکەم چرکەی بەریەک کەوتنی منداڵ لەگەڵ (قوتابخانە و دایەنگە و باخچە) پێویستە دۆخێکی وەها بخوڵقێنرێت بۆ ئەو منداڵە کە ڕۆژانی دواتر خۆی بە تامەزرۆ و شەوقەوە بچێتەوە نەک بەزۆر ، ئەمەش لەرێگەی ئەوەی هەفتەی یەکەم دوربکەوینەوە لە سیستەمی (بیرۆکراتیەت) و ڕۆتینیاتی ئیدارە و وانە خوێندنی تاقەت پڕوکێن ، بەڵکو دەبێت لانی کەم ، هەفتەی یەکەم بە بەردەوامی (ئاهەنگ و یاری و سەما و شانۆ و موهەریج و گۆرانی و چالاکی وەرزشی جۆراو جۆر بێت) هەتا ئەو منداڵە تەکەیوف دەکات یان دەگونجێت لەگەڵ ژینەگە تازەکەی

**
بۆیە :-

هەموو توێژەرانی ئەم بوارە جەخت لەسەر ئەوە ئەکەنەوە کە چارەسەر کردنی ئەم دۆخە بە سێ کەس دەکرێت ( دایک و باوک ، منداڵ ، مامۆستا)

*زۆرینەی دایک و باوکەکان بە هۆی نەبوونی ئەزموونی پێش وەختەوە نەک منداڵەکانیان تەنانەت خۆشیان تووشی گرفتی گەورە دەبنەوە لەوانە (کەم خەوی ، دڵتێک هەڵهاتن ، کەم خواردن ، دڵتەنگی)

*دۆخی منداڵ :- منداڵ ئەکەوێتە دۆخێکەوە (شەوان بەدەم خەوەوە قسە دەکات ، ئەترسێ ، خۆی تەڕ ئەکات … هتد) تەنانەت نەخۆش ئەکەوێت

*دۆخی مامۆستا :- گرنگە مامۆستا شیوازی (طرق التدریس) شارەزابێت کە بتوانێت بە زمانی شیرین و مەعریفەی قوڵ خوێنداکار لە خۆی کۆبکاتەوە نەک ڕێگاکانی توندو تیژی ، چونکە بەشێکی زۆری منداڵ لەگەڵ یەکەم چرکەی تورە بوون و لێدانی مامۆستا ، قوتابخانەی لێدەبێت بە زیندان و مامۆستای لێدەبێت بە (جەللاد) ،

توندو تیژی ئەتوانێت بەشیوەی کاتی هەندێک بارودۆخ چارەسەر بکات ، بەڵام هەرگیز ناتوانێت کۆتایی پێبهێنێت ،

لە کۆتایدا دەبێت (دایک و باوک و مامۆستا و قوتابخانە) دۆخێک بۆ منداڵ بخوڵقێنن ، کە منداڵ (قوتابخانە و مامۆستا) ی خۆش بوێت ، نەک لێی بترسێت

تێبینی :-

*وەک ئێستا لەبیرمە یەکەم ڕۆژ کەچووم بۆ قوتباخانەی (سەرشەقام) زلەیەکیان لێدام ئێستاش کە دوو کۆلێژم تەواو کردووە و نزیکەی دوانزە ساڵە تەخەرووجم کردووە ، هەتا ئێستاش هەر شەوێک خەو بە قوتابخانە و تاقیکردنەوە دەبینم توشی (برۆکسیزم) ددان لێکخشاندن و گاز گرتن لە زمان دەبم

نووسراوه‌ له‌لایه‌ن
Parwarday Maxmur