ئاڵای كوردستان لە مێژوو و لە شیعری كوردیدا
ئاڵای كوردستان لە مێژوو و لە شیعری كوردیدا
سڤیل: شەیما حەمەڕەشید
ئاڵا واته هێما و ناسنامەی نه‌ته‌وه و ده‌وڵه‌ت و هه‌رێم و حزب و گروپه‌كان، به‌درێژایی مێژوو ئاڵا هه‌بووه و وه‌ك شانازییه‌ك وێنا و به‌رجه‌سته كراوه.
كورد هه‌م له‌مێژووی سیاسیی، هه‌م له‌مێژووی كلتووری و ئه‌ده‌بی خۆیدا به‌شانازییه‌وه له‌ئاڵای روانیوه و به به‌شێك له‌بوون و پیرۆزی خۆی زانیوە.
زاراوەی ئاڵا
ئاڵا، وشەیەکی کوردییە و لەدووبرگە (ئا) +(ڵا) پێكدێت، عەرەب لەبەرامبەر ئەم وشەیەدا (علم، رایة، بیرق) و ئیگلیزەکانیش(Flag) بەکاردەهێنن. لەکۆندا کورد (بەیداغ، بەیداخ، ئاڵایی، بەندێر، بەیرەق، بیرەق، ئالە)ی پێگوتوە، بەڵام دواتر، بەتایبەتی لەگەڵ فراوانبوونی رۆشنبیریی کوردیدا هەر(ئاڵا)ی بەکارهێناوە. لەباکووری کوردستان تائێستاش (بەیداخ) و(پەرچەم) و(ئاڵا) بەكاردێت، بەڵام بەگشتی کورد، بەتایبەتی لەبواری نوسین و رۆشنبیرییدا پتر ئاڵا بەكاردەهێنێت.
پێناسەی ئاڵا
ئاڵا بریتییە لەو هێما و نیشانەیەی كە دەوڵەت، گەل، حیزب، گروپ،… هتد لەیەکتر جیادەکاتەوە، ئەوەش لەسەر پارچە قوماشێك دەنەخشێنرێت، سەردەمی زوو ئاڵاکان پتر رەش و سپی بوون، بەڵام ئێستا رەنگاورەنگن و تادێش ئاڵا سانا و روونتر دروست دەکرێت.
د. فەرهاد پیرباڵ لەکتێبی (ئاڵای کوردستان)دا ئاوا پێناسەی ئاڵا دەکات: “ئاڵا زۆربەی جار لەپەڕۆك دروستكراوە، بۆ خۆجیاکردنەوە و پێشاندانی هێزی گروپێك یان تایبەتمەندیی نەتەوەیەك لەکاتی جەنگ و ململانێ و بۆنە نشتیمانیەکاندا هەڵکراوە، بۆ ئەوەی خۆیانی پێ لەبەرامبەر گروپی دژ جودابکەنەوە و لەمەیدانی جەنگدا یان لەسنووری دەسەڵاتی خۆیاندا بناسرێتەوە”.
ئاڵا، جا هى وڵات بێ، یان حیزب و دەستە و گروپێك، جگەلە تایبەتمەندیی و خۆجیاکردنەوە، بڕوا و تێگەیشنی وڵات، یان حیزب و گروپی تێدا رەنگداوەتەوە. بۆ نموونە: وڵاتێكی ئیسلامی، یان حیزبێکی ئیسلامی، دروشم یان هێمایەکی ئایینی ئیسلام دەخاتە نێو ئاڵاکەیەوە، بەپێچەوانەکەشی راستە، وڵات یان حیزبێکی چەپ دروشم یان هێمایەکی بیروباوەڕی چەپگەرایی دەخاتە نێو ئاڵاکەیەوە. دەکرێ وڵاتێکی وەك کۆماری ئیسلامی ئێران، یان سعودیە بۆ نموونەی یەکەم و وڵاتێکی وەك روسیا، یان حیزبی شیوعی کوردستان بۆ نموونەی دووەم بهێنینەوە.
تادێت بەکارهێنانی ئاڵا فراوانتر دەبێت، ئێستا هەموو یانە و سەندیکا و تەنانەت تیپێکی وەرزشیش ئاڵای تایبەت بەخۆیان هەیە، ئەمەش مانای ئەوەیە ئاڵا بۆتە بەشێك لەژیانی کەرت و توێژەکانی کۆمەڵگا.
ئاڵا قەبارەی جیاجیای هەیە، هەر قەبارەیەك بۆ مەبەستێك بەکاردێت، دەکرێ بەگشتی قەبارەکانی ئاوا پۆلین بکەین: یەكەم: ئاڵای فەرمی، کە لەسەر دامودەزگا فەرمیەكانی وڵات دادەنرێت. دووەم: ئاڵای سەرمێز. سێیەم: ئاڵای بەرسینگ(یەخە).
لەزۆربەی وڵاتانی دنیا ئەم جۆرە قەبارانە بەبڕیاڕ و یاسا رێکخراون، تەنانەت لەهەندێك وڵاتدا جۆری قوماشەکەش دەستنیشان دەکرێت، سەبارەت بەئاڵای رەسمی کە لەدامودەزگا رەسمییەکان دادەنرێت، پێویستە (120 x 80 یان 150 x 225 سم بێت، یاخود پانیەكەی سێیەکی درێژیەکەیەی بێت)، لەکورستان ئاڵا جۆرەها قەبارەی هەیە و بەهەمووجۆرە قوماشێك و تەنانەت لەمافووریش دروست دەکرێت، کە ئەمەش بۆخۆی لەلایەك کەمتەرخەمی حکومەتی هەرێم نیشان دەدات لەرێکنەخستنی و لەلایەکی تریشەوە خۆشەویستی کوردستانیان نیشان دەدات لەوەی، کە بەهەموو قەبارە و جۆرێك دەیانەوێت ئاڵای کوردستان بەرز و بڵاوبکەنەوە.
ئاڵا لە مێژوودا
گەڕانەوە بۆ یەکەم دروستکردن، یان بەکارهێنانی ئاڵا لەمێژوودا کارێکی ئاسان نییە، سەرچاوەکان بیروڕای جیاوازیان هەیە، (رەنگە میسرییە کۆنەکان سەرەتا ئاڵایان بەکار هێنابێت).
“د. ئازاد عوبێد” بەسوود وەرگرتن لەچەند سەرچاوەیەك، لەباسیکدا بەناوی (مێژووی ئاڵای کوردستان) کە لەژمارەی(٢٣)ی ساڵی (٢٠١٢)ی گۆڤاری ئەکادیمیای کوردستان بڵاوکراوەتەوە، سەرەتا میژووییەکانی ئاڵای روونکردۆتەوە، کە دەکرێ لێرەدا بەم چەشنە پوختی بکەینەوە:
1. لولوییەکان لەنيوەی دووەمی هەزارەی سێیەمی پێش زایین بەکاریان هێناوە.
2. ئێرانییەکان سەرەتای بەکارهێنانی ئاڵایان بۆخۆیان دەگەڕێننەوە بۆ ئاسنگەرێک بەناوی(کاوەگ) کە جلی چەرمینی خۆی بەسەری نێزەوە کردووە و پێیناوەتە مەیدانی شۆڕش و (دەهاك- زوحاك)ی سەرەونخون کرد و(فەرەیدون)ی لەشوێنی دانا. لەودەمەوە چەرمینی کاوگی ئاسنگەر بوو بەئاڵای سوڵتانەکانی ئێران و ناویان نا (درەفشی کایان- ئاڵای کاوەیی).
3. لەشارستانیەتی دوو ئاوان (میزۆپۆتامیا) و وڵاتی شامیشدا، ئاڵای لەو شێوەیە هەبووە.
4. رۆمانییەکان شەش جۆری ئاڵایان بۆ هێزە وشکانی و دەریاییەکان بەکارهێناوە.
5. بەریتانییەکان لەساڵی ١٤٨٥ز ئاڵایان بەکارهێناوە، فەرنسی و ئەڵمانیەکانیش دواتر ئاڵایان بەکارهێناوە.
6. عەرەبەکان لەسەردەمی جاهلیەتدا ئاڵای جۆراوجۆریان هەبووە، لەکاتی شەڕدا بەسەری رمەکانیانەوە دەکرد.
7. لەسەردەمی ئیسلامیشدا ئاڵا بایەخێکی پتری پێدراوە، پێغەمبەر(د.خ) بۆ خۆی ئاڵای بۆ پێشەواکانی شەڕ دەبەست، خۆشی ئاڵای سپی بەکاردەهێنا.
8. ئەمەوییەکان رەنگی سەوزیان بۆ ئاڵا بەکاردەهێنا.
9. عەباسییەکان رەنگی رەشیان بەکاردەهێنا، لەنێویشدا بەسپی ناوی خەلیفەیان دەنوسی.
10. فاتمیەکان دروشمی تایبەت بەمەلیکیان بەکاردەهێنا، لەوانەش تاج و شیشەی ئاسن و چەتر و ئاڵا، لەسەریان نوسرابوو(نصرمن اللە و فتح قریب).
11. لەدەوڵەتی ئەیوبیشدا، ئاڵا لەئاوریشمی زەردی بەزێڕ نەخشێنراو دروستكراوە و نازناوی سوڵتانی لەسەربووە، بەڵام ئاڵای سەڵاحەدینی ئەیوبی (١١٣٨-١١٩٣ز) زەرد بووە، لەناوەڕاستەکەیدا وێنەی (هەڵۆ)ی تێدابووە.
12. لەسەدەکانی ناوەڕاستدا ئاڵا زۆربەفراوانی بەکارهاتووە، لەهەموویان کۆنتر ئاڵای سووری دانیمارکییە کە خاچێکی سپی پێوەیە و هەتا ئەمڕۆکەش هەر بەکاردێ.
13. لەساڵی ١٧٧٦ لەوڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، لەلایەن یەکەمین سەرۆك (جۆرج واشنتۆن) یەکەمین ئاڵاى ئەو وڵاتە لەشاری(کیمبردج) هەڵدرا.
14. عوسمانییەکان لەسەرەتایی دامەزراندنی دەوڵاتەکەیاندا ئاڵای سپیان بەکارهێناوە، دواتر بوو بەسەوز و دواتریش سوور.
15. لەمیسریشدا(١٠) جار ئاڵا گۆڕاوە و(٧) ئاڵای جۆراوجۆر هەبووە، کە سەرەتا لەنێو سوپادا بەکارهێندراوە.
16. سەبارەت بەعێراق، بەپێی یاسای ژمارە (٢٥)ی ساڵی (١٩٣١)، دروشمی دەوڵەتی عێراق هێمای هەردوو نەتەوەی عەرەب و کوردی تێدایە، کە خۆی لەدوو ئەستێرە بەرجەستە دەکات، دواتر بەپێی قۆناغەکان گۆڕانی بەسەردا هاتووە و ئێستا ئاڵاکە ئەستیرەکانی تێدانەماوە و (اللەاکبر)ی بۆ زیادکراوە.
ئاڵا لەمێژووی کوردستاندا:
بەر لەهەر قسەیەك دەبێ بگەڕێینەوە بۆ ئەو ویستگە مێژووییەی کە ئێرانییەکان تیایدا باس لە(درەفشتی کاویان-ئاڵای کاوەیی) دەکەن. لێرەدا دەپرسین: تۆبلێی ئاڵای کاوەیی یەكەمین ئاڵای کوردان نەبێ؟ بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە دەکرێ (شانامەی فیردەوسی) وەكو بەڵگە بهێنینەوە، كە تێیدا شاعیری ئێرانى(فیردەوسی) كاوەی ئاسنگەری بەكورد لەقەڵەم داوە و باسی كورد و ئاڵای كاوەییشی كردووە.
بۆ پتر سەڵماندنی ئەم بۆچوونە دەکرێ شیعرێكی “ئەسیری” بە بەڵگە بهێنینەوە کە باس لە(درەفشی کاویان) دەکات، کە ناوناونیشانی شیعرەکەشی “هەڵکە بەیداخی درەفشی کاوییان”ە و لەکۆتایی سییەکانی سەدەی بیستەم نوسویەتی. بەپێی ئەو بەڵگانە دەکرێ بڵێین، یەکەمین بیرۆکە و یەکەمین دروستکردن و بەکارهێنانی ئاڵا لەمێژووی کورد بۆ کاوەی ئاسنگەر دەگەڕێتەوە، کە ئەو کاتەی بەسەر زوحاکی زۆرداردا سەرکەوتووە، جلوبەرگی چەرمینی خۆی دڕیوە و کردوویەتی بەئاڵا، وەك هێمایەك بۆ سەرکەوتن بەسەر زوڵم و ستەم و زۆرداریدا.
دەكرێ مێژووی ئاڵای كوردستان لەسەردەمی نوێدا بەم شێوەیە پۆلێن بكەین:
1. ئاڵای راپەڕینی بەتلیس لەساڵی ١٩١٤ لەقوماشێکی زێڕ دروستکرابوو، بەئایەتی قورئان رازێندرابۆوە.
2. ئاڵای شۆڕشی قۆچگیری لەساڵانی ١٩١٩-١٩٢١ لەسەر بنکەی پۆلیسی ناوەڕاستی ئۆمراینە بەرزکرایەوە.
3. ئاڵای سەردەمی شێخ مەحموودی حەفید یەکەمجار لەساڵی١٩١٩ لەسەر بینایەی فەرمانگەی ئەفسەری سیاسی بەریتانیادا هەڵکرا، ئاڵاکەش مانگێکی سوور و زەمینەکی سەوزی هەبوو.
4. ئاڵای سەردەمی راپەڕینی سمکۆ لەساڵانی ١٨٩٥- ١٩٣، بریتی بوو لەدوو ئامێری شاخاوی کە بەشێوەی خاچ لەیەکیان داوە و لەسەری نوسرابوو (کوردستانی ئازاد)، لەساڵی 1922 هەڵكرا.
5. ئاڵای سەردەمی شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران لەساڵی ١٩٢٥ رەنگی سەوز بووە و رۆژێکی پڕشنگداری لەناوەڕاستدا بووە.
6. ئاڵا لەکوردستانی سوور لەیەکێتی سۆڤیەت لەبیستەکانی سەدەی بیستەم لەئەرمینیا هەڵکراوە، بەڵام باسی شێوەی ئاڵاکەی نەکراوە.
7. ئاڵای کوردستان لەرۆژگاری کۆمەڵەی خۆیبووندا لەساڵانی ١٩٢٧- ١٩٣٢ سێ رەنگی هەبووە، سوور و زەرد و سەوز، لەنێو رەنگە زەردەکەیدا وێنەی رۆژ هەبووە.
8. ئاڵای کوردستان لەسەردەمی حزبی هیوا کە لەساڵانی سییەکانی سەدەی بیستەم دامەزراوە، بایەخێکی زۆری پێدراوە، تەنانەت ئەندامانی حزب دەبوا سوێند بەقورئان و خەنجەر و ئاڵای کوردستان بخۆن!
9. ئاڵای کورستان لەسەردەمی حزبی ئازادی کوردستان کە لەساڵی ١٩٣٨ دامەزراوە، شێوەکەی بریتی بووە لەدوو خەنجەری راست و چەپ، سێ ئەستێرە لەسەر تەختێکی سەوز.
10. ئاڵای کوردستان لەسەردەمی کۆماری کوردستان کە لە ٢٢/١/١٩٤٦ دامەزراوە، لە ناوەندیدا دوو گوڵەگەنم هەبوو، کە قوماشێکی سوور و باریکی لەدەوردا ئاڵاوە، لەناوەندی گووڵەگەنمەکەدا تیشکی هەتاوەکە نووکی قەڵەمێکی لێدەرکەوتووە و رەنگەکەشی سوور و سپی و سەوز بووە، بەڵام پێدەچێت ئەم ئاڵایە پتر هێمای حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێرانی پێوەبێت و دواتر دەسکاری کرابێت، چونکە ئەو ئاڵایەی لە ١٦/١٢/١٩٤٦ پێشەوا قازی موحەممەد بەمەلا مستەفای بارزانی دا، ئەو ئاڵایەیە کە ئێستا لەکوردستان بەکاردێت.
11. ئاڵای کوردستان لەئێستادا، ئەم ئاڵایە سەرچاوەکەی دەگەڕێتەوە بۆ (کۆمەڵەی تەشکیلاتی ئیجتیماعی)، ئێستا لەپەرلەمانی کوردستان بەپێی بڕیاری ژمارە (٢٦)ی ١١/١١/١٩٩٩ کە لەیاسای ژمارە(١٤)ی ساڵی ١٩٩١ سەرچاوەی گرتووە، شێوازی ئاڵاکە و پێوانەکان و شیوازی هەڵدانی دیاریکراوە.
ئاڵای كوردستان لە شیعری كۆنی كوردیدا:
شاعیرانی كورد لەكۆنەوە خاوەن هەستێكی بەرز و ناخێكی قووڵ بوونە سەبارەت بەخاك و نەتەوە و نیشتیمان، ئاڵا یەكێكە لەو هێما نەتەوەییانەی كورد كە شاعیرانى كورد بایەخێكی فراوانیان پێداوە و لەروانگەی جیاوازەوە لە شیعرەكانیاندا بەرجەستەیان كردووە. لێرەدا بە كورتی و چەند نمونەیەكی بەیتی شیعری ئاماژەی پێدەدەین:
عەلی هەریری (1530 – 1600):
سەبیدی حەق نەزەر ڤێرا
د ئیقلیمان عەلەم گیرا
ئەحمەدی خانی (1650– 1707:
من دی عەلەما كەلامێ مەوزون
عالی بكرا ل بانی گەردوون
مەلای جزیری (1567 -1640):
رایەتا فەتحی بە نەسرا (لم یرل) مەنشوور بوو
شەهسواری فەردێ سوبحانی عەلەمدارێ تەبی
كوردی (مستەفا بەگی كوردی 1809 – 1849)
دڵ بوو؟ بردی ، عەقڵ ودین و ئابڕوو بوو ؟ لێی سەندم
بۆیە، نابووت، تەپڵی، تەپڵی سەر، لە دەس ئاڵا دەكا
خانای قوبادی (1704 – 1778):
مەهدی لە مەككەیێ دەردێ
ئاڵای تەبیبی لە بۆدێ
نالی (1797 – 1855):
وا چاكە خەیاڵت لەگەڵ ئەسراری هودابێ
نەك بەحسی سروور و عەلەمی بادی هەوا بێ
حاجی قادری كوێی (1815 -1897):
بەشیر و خامە دەوڵەت پایەدارە
ئەمن خامەم هەیە شیر نادیارە
نە بەیداغی هەیە نە تەپڵ و كورسی
ئەمەندەی پێ كرا بێ چارەنووسی
ئاڵا لە شیعری نوێی کوردیدا:
ئاڵا لە شعیری نوێی كوردیدا وەك پەیڤ و زاراوە، وەك چەمك و تێروانین، وەك مانا و دەلالەتی فراوانتر و قووڵتر و گشتگیرتر بەکارهاتووە، هۆکارەکەیشی هۆشیاریی سیاسی و روناکبیری و کۆمەڵایەتی ئەو قۆناغە مێژووییەیە، کە شیعری نوێی کوردی تیادا سەریهەڵداوە. لێرەش تەنیا چەند نمونەیەكی دیاری شیعری دەهێنینەوە:
شێخ نوری شێخ ساڵح (١٨٩٦- ١٩٥٨) لەشیعری (شیوەنی شێخ مەحموودی سەرۆك)دا دەڵێ:
هەزاران روحی جۆشانی وەتەن خواهانی کوردستان
لەسەر تابووتەکەی وەستاوە بۆ تەشیعی جوثمانی
بەسەر سەیارەوە بەیداخی رەش ئەشنێتەوە دایم
جلی ڕەش بۆتە مۆدە بۆهەموو خەڵقی سلێمانی
کانی (١٧٩٧- ١٩٧٥):
بەشەر ئیللا بە کۆشش بەرز ئەکا بەیداغ و رەمزی خۆی
موحەققەق تەمبەڵی و سستی پەشیمانی لەگەڵ دایە
قانیع (١٨٩٩- ١٩٦٥)، لەسالی ١٩٤٦ و لەکاتی هەڵکردنی ئاڵای کۆماری کوردستان، نامە شیعرێك دەهۆنێتەوە و بۆ(بێکەس)ی شاعیری دەنێرێت، کە تیایدا دەڵێت:
ئەلحەمدوللا ئاڵا هەڵکرا
ماوەی ئەهلی دڵ ئەمڕۆکە درا
هەرکەس لەهەرلا وڕ و سەرسامە
راکا ئەم ئاڵا کۆگای مەرامە
جگەر خوێن (١٩٠٣- ١٩٨٤):
وەرە خوشکێ تو زوو ڕابە دشەڕدا رەنگێ شێرابە
بەری ئاڵا مەیە رەنگن ل سەر شاخان تە هلدا بی
لەبەراوردی شیعری كۆن و نوێی كوردیدا سەبارەت بەئاڵا، بۆمان رووندەبێتەوە، كە لەشیعری کۆنی کوردیدا پتر هاوواتاکانی وەك(بەیرەق) و (عەلەم) و(رایەت) بەکارهاتووە، کەچی لەشیعری نوێدا زاراوەی (ئاڵا) زۆرترە. لەشیعری کۆندا پتر لە روانگەیەکی لیریکیەوە ئاڵا و هاوواتاکانی بەکارهاتووە، کەچی لەشیعری نوێی کوردیدا روانگەکە سیاسیانەوەیە.
ئاڵای کوردستان لە شیعری هاوچەرخی کوردیدا:
شیعری هاوچەرخی کوردی دەرهاویشتەی قۆناغێکی نوێی هاوچەرخانەی ئەوتۆیە کە سەرجەم بابەتە سیاسی و کۆمەڵایەتی ورۆشنبیرییەکان لەخۆیدا بەرجەستە دەکات، بەڕادەیەك دەکرێ بڵیین شیعری هاوچەرخی کوردی ئاوێنەی روونی کۆمەڵگەی هاوچەرخی کوردییە.
شیعری هاوچەری کوردی لێوڕێژە لەبەکارهێنان و ناوهێنان و بەرز و پیرۆز تەماشاکردنی ئاڵا، لەسۆز و خۆشەویستی و گریان بۆ ئاڵا، بۆیە ئەگەر لەنێو شیعری هەر شاعیرێکی هاوچەرخی کوردیدا گوزەر بكەین، ئاڵا و مانا و دلالەتە فرەرەهەندەکانی دەبینین. لێرەشدا تەنیا چەند نمونەیەك بە كورتی ئاماژە پێدەدەین:
دڵداری شاعیر (1918 -1948) كه خاوه‌نی سروودی نه‌ته‌وه‌یی (ئه‌ی ڕه‌قیب)ه و هه‌ر له‌نێو ئه‌و سرووده‌دا باس له ئاڵای كوردستان) ده‌كات و ده‌ڵێت:
كه‌س نه‌ڵێ كورد مردووه كورد زیندووه
زیندووه قه‌ت نانه‌وێ ئاڵاكه‌مان
سه‌ید كامیلی ئیمامی ئاوات (1903 – 1989) له شیعرێكدا بەناوی (ئاڵا) دەڵێ:
له‌و پارچه سێ ڕه‌نگه‌ی وه‌ك باڵی هومای ئاڵا
هه‌ودایه‌كی لێ بووه، فه‌وری له ملم ئاڵا
ته‌عریفی نییه ئاڵا، ئاڵایه‌كی ڕه‌نگینه
سوور و سپی و سه‌وزه، ڕۆح حازره به‌سه‌ودا
كامه‌ران موكری (1929 – 1986) له شیعرێكیدا به نێوی (بۆ قازی محه‌مه‌د) دوای لەسێدارەدانی پێشەوا به حوزنێكی قووڵه‌وه له‌و كاره‌ساته ده‌دوێت، ئاوا باس له(ئاڵا) و گه‌وره‌یی (ئاڵا) ده‌كات:
ئاڵای كورد له دڵ و چاوا
له كه‌ژا جۆگه‌ی خوێناوا
بۆ ئه‌م گه‌له‌ی هی تۆ و منه
وورده وورده كه‌وته شنه
عه‌بدوڵڵا په‌شێو له (دوازده وانه بۆ منداڵان)دا، وانه‌ی یازده‌می تایبه‌ت كردووه به‌ئاڵا و ده‌ڵێت:
مناڵه‌كان!
ئه‌ی بێلانه ژینتاڵه‌كان،
شه‌و له خه‌وما ڕێبوارێك بووم
بۆ باره‌گای (یوتان) ده‌چووم
كه ده‌روازه‌كه‌ی قووتی دام
ڕه‌شم بینی ـ ئاڵای هه‌بوو،
سپیم بینی ـ ئاڵای هه‌بوو،
هه‌رچیم بینی ـ ئاڵای هه‌بوو،
قیژاندییان:
“ئه‌ی بێ وڵات، بۆ ده‌ره‌وه!
ئه‌ی بێ ئاڵا، بۆ ده‌ره‌وه!”
منیش گوتم:
“مه‌قیژێنن!
كه ده‌چمه‌وه،
ئه‌م چیرۆكه بۆ منداڵان ده‌گێڕمه‌وه!
كه‌مال ره‌مه‌زان ئاكره‌یی له شیعری (ئاڵایێ من)دا ده‌ڵێت:
ئالایێ من
ئەز و تۆ و..
هەمی بوهارڤانێن دل چییا
شڤانێن خەون و هیڤییا
مه‌هاباد قه‌ره‌داغی له‌شیعری (عه‌شقی ئاگر) ده‌ڵێت:
ئه‌و شه‌وه‌ی ئه‌ڵقه ناسكه شیعرییه‌كه‌م
شه‌هیدێ ده‌یكاته په‌نجه‌م
منیش ده‌سماڵه شینه‌كه‌م ده‌كه‌مه‌وه و
كوردستانم
وه‌ك جلی سووری بوكێنی له‌به‌ر ده‌كه‌م
ئاڵاكه‌شی وه‌كو تارا له‌سه‌ر ده‌كه‌م
نه‌به‌ز ئه‌حمه‌د بچكۆڵ له‌شیعری (پێشمه‌رگه)دا:
كه له سه‌نگه‌ره‌كه‌م دێمه‌وه
بیری گه‌ڕانه‌وه و هه‌ڤاڵانم ده‌كه‌م
باوه‌شێكی گه‌رم گه‌رم
به منداڵه چاو گه‌شه‌كه‌مدا ده‌كه‌م
وه‌ك ئاڵا و خاكی كوردستان
له‌سه‌ر سه‌رما به‌رز به‌رز ڕایده‌گرم
ئەمانەی باسكران مشتێكن لە خەرواری بەرهەمی شاعیرانی كورد، كە لەتێیاندا ئاڵای كوردستانیان بەرز و پیرۆز راگرتووە و شیعری ناسكیان بۆ هۆنیوەتەوە.
نووسراوه له‌لایه‌ن
زريان احمد
Reviewed by Unknown
on
2:29:00 م
Rating:
مدون من بلد المليون و نصف شهيد احب مطالعة جديد العلوم و التقنيات مؤسس لمدونة علوم و تقنيات
ليست هناك تعليقات: